Ülkemizdeki işletmelerin büyük bir çoğunluğunda iç denetim biriminin olmaması nedeniyle, yıl boyunca tüm satış hedeflerini tutturan ve yüksek ciro yapan şirketler dönem sonunda zarar etme gibi bir sürprizle karşılaşmaktadır.

Şirketinizde iç kontrol sistemi yok ya da yetersiz ise bu durum şirket varlıklarında kayıplara neden olabilir.

Başlıca Hile ve Yolsuzluk Yöntemleri

(1) Varlıkların Kötüye Kullanılması (Çalışan Hileleri)

İşletme çalışanının, işletmenin varlıklarını zimmetine geçirmesi veya kendi için kullanarak fayda sağlaması şeklinde tanımlanmaktadır.

(2) Yolsuzluk

Doğrudan veya dolaylı yollardan yasadışı bir çıkar sağlayan kişinin sahip olduğu görevlerin yasalara uygun olarak yerine getirilmemesine yol açan rüşvet veya her türlü yasadışı menfaatin talep edilmesi, teklif edilmesi, sunulması ve alınıp verilmesi” şeklinde tanımlanmaktadır. Genellikle üst düzey yöneticilerin eylemleri olarak gerçekleşir.

(3) Finansal Tablo Hileleri (Yönetim Hileleri)

Finansal tablo kullanıcılarının aldatılması amacıyla tablolardaki rakam ve/veya açıklamaların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine (GAAP) uygunluk ve önemlilik kriterleri açısından doğru ve dürüst bir şekilde sunulmamasını sağlayacak şekilde bilinçli olarak tahrif edilmesi ve/veya göz ardı edilmesi” şeklinde tanımlanmaktadır.

Association of Certified Examiners (Sertifikalı Hile Denetçileri Derneği) tarafından yayımlanan raporlara göre;

Cinsiyet Faktörü: Güncel rapora göre hilekarların %69’u erkek, %31’i kadındır

Yaş Faktörü: Hileli eylemlerin en sık karşılaşıldığı yaş grubu 36-45 yaş arası gruptur. Hilekarların yaşları yükseldikçe işletmelere verdikleri zararda doğru orantılı olarak artış göstermektedir.

Eğitim Düzeyi Faktörü: Hilekarların eğitim düzeyi arttıkça verdikleri zararlarda artmaktadır Hile yapma sıklığı lisans mezunlarında %20 iken, lisans üstü mezunlarında %13,2’yi göstermektedir.

Suç Geçmişi Faktörü: Hilekarların büyük bir çoğunluğu daha önce hiç suç işlememiş kişilerden oluşmaktadır. Güncel araştırmaya göre, hilekarların %88’i daha önce hiç ceza almamış ve yargılanmamış kişilerden oluşmakta, %5,5’i yargılanmış ama hüküm giymemiş ve %5’i ise daha önce cezaevine girmiş kişilerdir.

Yetki Faktörü: Güncel araştırma sonuçlarına göre yönetici konumunda olmayan çalışanların %36,6’sının hile yaptığı gözlemlenirken, bu oranı %42 ile yöneticiler ve %17 ile üst düzey yöneticiler takip etmektedir. Çalışanların tutar bazında verdikleri zararların yetkilerin yükselişi oranında arttığı gözlemlenmektedir.

Görev Aldıkları Bölümler ve Görev Süreleri Faktörleri: Hilekârlar görev aldıkları bölümler açısından incelendiğinde, işletme varlıklarına daha kolay ulaşabilen; muhasebe, satış, yönetim, satın alma, finans gibi bölümlerde daha fazla hileli eylemlerle karşılaşıldığı görülmektedir. Görev süreleri faktörü incelendiğinde ise, hilelerin en sık 1 ile 5 yıllık görev sürelerinin içerisinde olan çalışanlar tarafından yapıldığı gözlemlenmektedir. Fakat buna karşın 10 yıldan fazla işletmenin çalışanı olan kişilerin yaptıkları hilelerde zarar tutarları en yükseği göstermektedir.

Kişisel Özellikler Faktörü: Zekâ düzeyleri yüksektir veya kendilerinin daima çok zeki olduklarını düşünürler. Kendilerini diğer insanlardan daha fazla önemserler ve bencildirler. Çevrelerindeki insanları aşağılar ve küçümserler. Başarısızlıktan korkmazlar, risk alırlar, şanslarına ve kendilerine güvenirler dolayısıyla asla yakalanamayacaklarını düşünürler. Yaratıcı fikirlere sahip, işleriyle aşırı ilgili ve yeniliklere açık kişilerdir. Kurallara uyma konusunda sıkıntı yaşarlar, kural tanımazdırlar. Sinirli ve şüpheci yapıdadırlar. Sosyal olarak izole olmuş kişilerdir. İşyerine en erken onlar gelip en geç onlar çıkmakta ve tatil yapmadan yıllarca çalışabilmektedirler. Bunun sebebini de hile yaptıkları ortamı bıraktıklarında yerlerindeki boşluk sebebiyle yaptıklarının ortaya çıkması endişesidir. Yüksek zevkleri, pahalı hobileri ve istekleri olan hilekârlar hırslı ve açgözlüdürler.

General Denetim & YMM olarak, şirketinizde yaşanabilen hata/hile/usulsüzlükleri tespit edip geçmiş dönem meydana gelen ve/veya devam eden kayıplarınızı raporlaştırıyor ve hukuki olarak kaybınızı telafi etme imkanı sunuyoruz.